| Türkçe Özet |
Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren Adana hem bölgenin, hem de Türkiye'nin önemli tarım ve ticaret merkezlerinden biri durumundaydı. Coğrafi konumu, iklimi ve su kaynakları sebebiyle Anadolu'nun en eski ve önemli yerleşim merkezlerindendi. Adana bu özellikleri sebebiyle nüfus itibariyle bölgenin birinci, Türkiye'nin beşinci en kalabalık vilayetiydi. Bu yönüyle hızla büyüyen ve ülkenin içinde bulunduğu şartlardan ötürü gecekonduyla ilk tanışan illerinden biri oldu. 13 ilçesi, 29 bucak/nahiye, 739 köyü bulunan Adana, bu rakamlarla Akdeniz bölgesinin birinci Türkiye'nin beşinci sayılı illerinden birisiydi. Karayolu bağlantılarının yanı sıra, Konya-Pozantı-Adana demiryoluyla Ankara ve İstanbul'a, Mersin demiryolu hattıyla Mersin limanına doğrudan erişimi mümkün hale geldi. Böylece pamuk başta olmak üzere tarım üretimi, ticareti ve ihracatı hızla artmaya başladı. Adana pamuk üretimi başta olmak üzere buğday, arpa, yulaf, mısır, pirinç, nohut, fasulye, turunçgiller üretiminde Türkiye'nin önde gelen vilayetlerindendi. Marshall yardımları ve ithalata getirilen kolaylıklar sebebiyle Adana'da tarım araçları ve gübre kullanımı yaygınlaştı. Traktör başta olmak üzere modern tarım araçlarının bölgede kullanımı bir yandan verimi artırırken diğer yandan yeni arazilerin tarıma açılmasına vesile oldu. 1956'da yapımı tamamlanan Seyhan barajıyla sulama imkânları artırılarak tarımda üretim ve verimlilik noktasında üst seviyelere ulaşıldı. Tarımda görülen hızlı gelir artışı diğer sektörler için gerek duyulan mali kaynağı meydana getirerek yeni sanayi tesislerinin kurulmasını sağladı. İş imkânları vilayetin hızla göç almasına neden olurken bu durum birçok sorunu da beraberinde getirdi. Göç, gecekondulaşmayı tetiklerken bunun karşısında yeni imar planı düzenlemeleri ihtiyaç halini aldı. Sosyal yapıdaki değişimin belki de tek olumlu tarafı kültürel çeşitliliği ortaya çıkarmasıydı. Sağlık ve eğitim alanında ciddi ilerlemeler elde edildi. Doktor, hemşire, ebe ve diğer sağlık personeli ve teşekküllerinde nitelik ve nicelik itibariyle gelişme sağlandı. Gezici tedavi hizmetleriyle verem, sıtma ve kolera gibi bulaşıcı hastalıklarda ciddi başarılar temin edildi. Buna rağmen söz konusu hizmetlerin nüfus artışı karşısında yeterli olduğu söylenemezdi. Adana eğitim alanında gelişme gösteren şehirlerin başında geliyordu. Türkiye'nin birçok vilayetinin devlet okullarına henüz yeni kavuştuğu yıllarda, Adana'da ilkokul ve kolej seviyesinde özel okullar hizmet veriyordu. Bunun dışında Cumhuriyetten daha eski ortaokul, lise ve meslek lisesi seviyesinde okulları bulunuyordu. 1960-1980 yılları arasında tarım, sanayi ve ticaret alanındaki gelişmeler dikkate alınarak yeni ve çağdaş çok sayıda okul devreye sokuldu. Araştırma konusunu teşkil eden dönemde Adana kültürel açıdan farklı bir konuma sahipti. Başka vilayetler bir veya iki müze, kütüphane ve kısıtlı sayıda sinemaya ve gazeteye sahipken Adana fevkalede ileri bir noktadaydı. 9 halk kütüphanesi, 5 adet özel kütüphane bulunuyordu. Ayrıca 5 adet müze ve 37 sinema hizmet veriyordu.Siyasi hayatı canlı illerden olan Adana'da seçimler dönemsel farklılıklar göstermiştir. 1960-1970 yılları arasında Türkiye'de AP'nin yıldızı parlak iken, Adana seçmeni de buna kayıtsız kalmadı. Fakat muhtıralar ve ekonomik sorunlar kendini gösterince Adanalıların da siyasi tercihleri buna bağlı olarak değişkenlik gösterdi. 1970 sonrası değişim Ecevitli CHP, MHP ve MSP üzerinde yoğunlaştı. Şunu belirtmekte fayda vardır ki, bu partilere ilgi 1960'lı yıllarda AP'ye verilen destek gibi sürekli ve artan bir yoğunlukta olmamıştır. |
| İlgilizce Özet |
Beginning from the first years of the Republic, Adana had been one of the important agricultural and commercial centres of its region and of Turkey. It was one of the oldest and most important settlements of Anatolia due to its geographical position, climate and water resources. Because of these characteristics, Adana was regionally the first and nationally the fifth most crowded province demographically. It grew rapidly and became one of the first provinces that became familiar with shanties.With 13 districts, 29 sub-districts and 739 villages, Adana ranked the first in the Mediterranean Region and the fifth in Turkey with these numbers. In addition to land routes, direct access to Ankara and Istanbul through the Konya-Pozantı-Adana railway and to the Port of Mersin through the Mersin railway became possible. Thus, agricultural production, commerce and exports primarily including cotton began to rise rapidly.Adana was one of the leading provinces of Turkey in the production of cotton, in particular, wheat, barley, oat, corn, rice, chickpea, bean, and citrus fruits. Due to Marshall aid and opportunities of importation, agricultural means and use of fertilisers became widespread in the province. The introduction of modern agricultural vehicles primarily including tractors to the region both raised production and also made it possible to open new lands for agriculture. With the Seyhan Dam, the construction of which was completed in 1956, irrigation opportunities increased, and high levels of production and efficiency were achieved. The rapid increase of income in agriculture provided the finances needed for other sectors, and enabled to establish new industrial facilities.While job opportunities resulted in a rapid reception of migration, this situation also brought many problems. Since the migration triggered squatting, new zoning arrangements became necessary. Perhaps, the only positive aspect of the change that occurred in the social structure was the emergence of cultural diversity.Significant advances were made in the fields of health and education. Qualitative and quantitative improvements were achieved in terms of physicians, nurses, midwives and other health staff and organisations. Through mobile treatment services, significant accomplishments were made against contagious diseases like tuberculosis, malaria and cholera. However, these services were not sufficient in the face of a growing population.Adana was leading among the cities that showed improvement in the field of education. Private elementary schools and colleges offered service in Adana during the years when state schools were being newly introduced to many provinces of Turkey. Furthermore, the province had secondary schools, high schools and vocational high schools that were older than the Republic. Between the years of 1960 and 1980, many new and modern schools were introduced in consideration of the developments in the fields of agriculture, industry and trade.In the period covered by the present study, Adana had a distinguished position in cultural terms. While other provinces possessed one or two museums, libraries and a limited number of cinemas and newspapers, Adana was at a very advance point. It possessed 9 public libraries and 5 private libraries. Additionally, 5 museums and 37 cinemas were offering service.As a province with a lively political life, elections in Adana showed periodic differences. As the AP (the Justice Party) was booming in Turkey between the years of 1960 and 1970, the voters of Adana were not indifferent to this. When memoranda and financial problems arose, however, the political preferences of the people of Adana showed variability accordingly. The interest after 1970 focused more on the CHP with Ecevit, the MHP and the MSP. It should to be mentioned that the interest in these parties was not as continuous and climbing as the support given to the AP in the 1960s. |
