img
BIST ulaştırma ve depolama sektöründeki şirketlerin finansal performanslarının çok kriterli karar verme teknikleri ile analizi
Tez Türü Doktora
Ülke Türkiye
Kurum/Üniversite Kafkas Üniversitesi
Enstitü Sosyal Bilimler Enstitüsü
Anabilimdalı İşletme Ana Bilim Dalı
Tez Onay Yılı 2023
Öğrenci Adı ve Soyadı Azize KAHRAMANİ KOÇ
Tez Danışmanı DOÇ. DR. SEYHAN ÖZTÜRK
Türkçe Özet Firmaların uzun dönemde varlıklarını sürdürebilmeleri, maksimum kâr ve minimum maliyet politikasını benimsemeleri, müşteri memnuniyeti ve küresel pazarda rekabet avantajı sağlayabilmeleri temel hedefleri arasında sıralanmaktadır. Tüm bu hedeflerin etkin ve verimli bir şekilde yerine getirilebilmesi için firmaların gösterecekleri performans düzeyinin önemi büyüktür. Finansal performansın ölçülmesi ile birlikte firmalar mevcut durumunu analiz edebilir ve gelecekteki durumu hakkında bilgi sahibi olup karşılaşılabilecek sorunlara karşı önlem alma fırsatı elde edebilmektedirler.Gelişen ve değişen teknoloji ile birlikte üretimin artması yerel pazarların uluslararası pazarlara açılması rekabetin küresel boyutlara ulaşmasıyla birlikte lojistik sektörünün önemi günden güne artmaktadır. Lojistik sektörü ülkelerin ekonomik kalkınmasına, büyümesine ve gelişmişlik düzeyine önemli katkılar da bulunmaktadır. Ülkeler için böylesine önemli bir sektörün finansal performansının tespit edilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle bu çalışmada BIST'te işlem gören Ulaştırma ve Depolama Sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin 2013-2022 yılları arasında Kamuyu Aydınlatma Platformu'ndan (KAP) elde edilen şirketlerin mali tablolarındaki değerler kullanılarak kârlılık ve büyüme oranları ile finansal performansın analiz edilmesi araştırmanın temel amacını oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda 8 adet değerlendirme kriteri (4 adet kârlılık ve 4 adet büyüme oranları) kullanılarak Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerinden Entropi yöntemi ile kriterlerin önem ağırlık dereceleri belirlenmiş, ardından MAIRCA ve MABAC yöntemleri kullanılarak şirketlerin hem bireysel hem de sektörel finansal performans başarı sıralamaları tespit edilmiştir. Şirketlerin hem bireysel hem de sektörel finansal başarı sıralamasını hem şirketlerin kâr-zarar durumu, varlıklarında, özsermayede, satışlarında diğer kalemlerinde yaşanan artış veya azalışların hem de şirketlerin özel durum bildirimlerinin etkilediği görülmüştür. Bunun yanı sıra yaşanan Covid-19 pandemisininde şirketlerin finansal performans başarısı üzerinde olumsuz etkisinin olduğu tespit edilmiştir.
İlgilizce Özet In the long run, for companies to sustain their existence, adopting a policy of maximum profit and minimum cost, ensuring customer satisfaction, and gaining a competitive advantage in the global market are among their primary objectives. The performance level that companies must exhibit is of great significance to effectively and efficiently achieve all these objectives. By measuring financial performance, companies can analyze their current status and gain insights into their future position, offering them the opportunity to take precautions against potential challenges.Along with the advancement and evolution of technology, as production increases and local markets open up to international arenas, the significance of the logistics sector is growing day by day, especially as competition attains global dimensions. The logistics sector also plays a significant role in a country's economic development, growth, and level of advancement. Identifying the financial performance of such a crucial sector for nations is of paramount importance.In this study, the primary objective is to analyze the financial performance, profitability, and growth rates of companies operating in the Transportation and Storage Sector listed on BIST (Borsa Istanbul) over the years 2013-2022. For this purpose, the data were obtained from the financial statements of these companies available on the Public Disclosure Platform (PDP). In line with this goal, 8 evaluation criteria (4 pertaining to profitability and 4 to growth rates) were employed. The importance and weights of these criteria were determined using the Entropy method, as one of the Multi-Criteria Decision Making Techniques. Subsequently, both the MAIRCA and MABAC methods were employed to ascertain the individual and sectoral financial performance rankings of these companies. It was observed that both individual and sectoral financial success rankings of companies were influenced not only by the profit and loss situation, variations in assets, equity, sales, and other financial items but also by companies' special situation announcements. Additionally, it was determined that the COVID-19 pandemic had a negative impact on the financial performance success of these companies.