| Tez Türü | Doktora |
| Ülke | Türkiye |
| Kurum/Üniversite | Kafkas Üniversitesi |
| Enstitü | Sağlık Bilimleri Enstitüsü |
| Anabilimdalı | Doğum ve Jinekoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı |
| Tez Onay Yılı | 2024 |
| Öğrenci Adı ve Soyadı | Burak BÜYÜKBAKİ |
| Tez Danışmanı | PROF. DR. CİHAN KAÇAR ; PROF. DR. ARMAĞAN ÇOLAK |
| Türkçe Özet | Bu çalışmada, prepubertal Kızıl tilkilerde (Vulpes vulpes Linnaeus, 1758) gerçekleşen hormonal değişimler ve bu değişimlerin vajina epiteli üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlandı. Çalışmada tedavi amacı ile rehabilitasyon merkezine getirilen Kızıl tilkiler kullanıldı. Tedavi sürecinin ardından sağlığına kavuşan 18 adet 3-11 aylık Kızıl tilkiler çalışmaya dahil edildi. Prepubertal dönemde olduğu doğrulanan Kızıl tilkiler 3-5 aylık (Y1, n=11) ve 6-11 aylık (Y2, n=7) olmak üzere yaşa, 2-3,5 kg (A1, n=10) ve 3,6-6 kg (A2, n=8) olacak şekilde ağırlığa göre gruplandırıldı. Kızıl tilkilerinvulva boyutları ölçüldü ve vajinal smear örnekleri alındı. Ayrıca progesteron (P4), östrojen (E2) ve anti-müllerian hormon (AMH) konsantrasyonlarının belirlenebilmesi için kan örnekleri alındı. Örneklemeler hayvanların doğaya hızlı bir şekilde dönebilmesi adına tek seferde gerçekleştirildi. Vulva boyutu ve E2 düzeyi yaş ile artış gösterdi (P<0,05), fakat AMH ve P4 seviyesinde şekillenen artış anlamlı değildi(P>0,05). Ağırlığa göre oluşturulan gruplardaki hormonal değişimler istatistiksel olarak anlamlı değildi. Vajinal sitolojide bazal-parabazal hücre yoğunluğu yaşlaönemli ölçüde azalırken, küçük intermediyer hücreler ise artış gösterdi (P<0,05). Ayrıca artan vücut ağırlığı çekirdekli ve keratinize süperfisiyal hücre yoğunluğu üzerinde etkiliydi (P<0,05). Sonuç olarak, prepubertal dönemdeki Kızıl tilkilerdeseçilen hormon konsantrasyonlarının artan yaşla birlikte değişim gösterebileceği belirlendi. Özellikle E2 seviyesindeki artışın vulva boyutları ve vajinal sitolojideki hücre değişimiyle ilişkili olabileceği tespit edildi. Kızıl tilkilerde elde ettiğimiz bulguların ilerleyen dönemlerde yürütülecek yeni çalışmalar ile detaylandırılabileceğive reprodüktif fizyolojilerinin daha kapsamlı araştırılabileceği düşünülmektedir. |
| İlgilizce Özet | This study aimed to determine the hormonal changes that occur in prepubertal Red foxes (Vulpes vulpes Linnaeus, 1758) and the effects of these changes on the vajinalepithelium. Red foxes were brought to the rehabilitation center for treatment purposes were used in the study. Eighteen Red foxes aged 3-11 months that recovered their health after the treatment process were included in the study. Prepubertal red foxes were grouped by age: 3-5 months old (Y1, n=11) and 6-11 months old (Y2, n=7). Additionally, they were grouped by weight: 2-3,5 kg (A1, n=10) and 3,6-6 kg (A2, n=8). Vulva sizes of red foxes were measured, and vajinal smear samples and blood samples were collected to determine progesterone (P4), estrogen (E2), and antiMüllerian hormone (AMH) concentrations. All procedures were performed at once to minimize animal handling time. Vulva size and E2 level increased with age (P<0.05), whereas the increase in AMH and P4 levels was not significant (P>0.05). Hormonal changes in weight-based groups were not statistically significant. However, vajinalcytology revealed a significant decrease in basal-parabasal cell density and an increase in small intermediate cells with age (P<0.05). Furthermore, increasing body weight was associated with a significant rise in the density of nucleated and keratinized superficial cells (P<0.05). This finding suggests that selected hormone concentrations in prepubertal red foxes might change with increasing age. The study revealed a significant association between elevated E2 levels, vulva enlargement, and vajinalcytological alterations. It is suggested that the information we gathered from red fox studies can be expanded upon and their reproductive physiology examined in greater detail in future research. |
