img
Sarıkamış Harekâtı'nda 33. tümen
Tez Türü Yüksek Lisans
Ülke Türkiye
Kurum/Üniversite Kafkas Üniversitesi
Enstitü Sosyal Bilimler Enstitüsü
Anabilimdalı Tarih Ana Bilim Dalı
Tez Onay Yılı 2015
Öğrenci Adı ve Soyadı Ferhat ACAR
Tez Danışmanı YRD. DOÇ. DR. NURHAN AYDIN
Türkçe Özet 20. yüzyılın ilk çeyreğine girildiğinde dünya hakimiyetine kalkışan ülkeler, başta Çarlık Rusya olmak üzere İngiltere, Almanya ve Fransa gibi devletler arasındaki çok yönlü rekabet son haddine ulaşmıştı. Söz konusu bu devletler, sömürge toprakları elde etmek gayesi ile giriştikleri faaliyetleri sonucunda çeşitli ittifaklar geliştirme yolunu seçince I. Dünya Savaşı da kaçınılmaz oluyordu.Savaşın başlaması ile seferberlik ilan eden Osmanlı Devleti, bütün olumsuzluklara rağmen Kasım 1914'te Doğu'da Kafkas Cephesi'nde, kendisine savaş ilan eden, içerisinde Ermenilerinde bulunduğu ve her açıdan üstün donanımlı Rus ordusuna karşı savaşmaya başlamıştır.Kafkas Cephesi'nin harekât planının en önemli noktasını Sarıkamış teşkil ediyordu. Harekât planının özelliğinden dolayı Sarıkamış, Türk taarruzunun en önemli stratejik hedefi durumundaydı. Zira bu kasaba Aras Vadisi'nde konuşlanmış olan Rus ordusunun ana lojistik ve iaşe üssü olmasının yanı sıra ricat için kullanabilecekleri yolların da kavşak noktasında bulunuyordu.Sarıkamış Harekâtı 22 Aralık 1914 tarihinde başlatılmıştır. Harekâtın başlatılması ile birlikte 3. Ordu bünyesindeki 9. ve 10. Kolordular Oltu ve Bardız istikametinde ilerlemeye başladılar. Bu ilerleyiş sırasında Rus birliklerine önemli kayıplar verilmiştir.3. Ordu'ya bağlı 11. Kolordu ise Erzurum-Hasankale-Horasan istikametinde güneyden ilerleyerek Rus birliklerine karşı mücadele edecekti. Savaş başladığında 11. Kolordu'nun bölgesini Malatya-Harput ve Van teşkil ediyordu. Bu kolordu ise 18-33-34. Tümenlerden oluşuyordu.Çalışmamızda özellikle Sarıkamış Harekâtı sırasında 33. Tümen ve faaliyetleri esas alınmıştır. Savaş sırasında 33. Tümen Van'da bulunuyordu. 19. Yüzyılın başında bu bölgede Ermeni nüfusunun varlığı da dikkati çekmektedir. Ruslar özellikle Ermenileri kendi taraflarına çekerek, Osmanlı Devleti üzerindeki nüfuzlarını kendi lehlerine kullanmaya çalışmıştır. Bu bağlamda Osmanlı Orduları Doğu Cephesi'nde Ruslar ve Ermenilerle savaşmak zorunda kalmıştır. Bu savaşlarda 33. Tümen, Ermeni ve Rus birliklerine karşı başarılı muharebeler yapmış ve Osmanlı Ordusu'nun istihbarat işlerini yürütmüştür. Anahtar Kelimeler: 33. Tümen, Ermeni, İstihbarat, Sarıkamış, Harekât
İlgilizce Özet In the first quarter of the 20th century, all – purpose competition between countriesreached its final stage. They wanted to have World domination –especially Czarist Russia and the other countries such as England, Germany and France. These countries made some Alliances on purpose of gaining colony lands. As a result of these actions, the First World War became inevitable.The Ottoman Empire declared mobilization when the war broke out. Although all the misery and bad situations, the Ottoman Empire started to fight against enemies including Armenian and Russian Army -superior in every aspect- in Caucasian Front on November 1914.Sarıkamış was the most important part of Caucasian Front's Operational Plan. Sarıkamış was the most important strategical target of Turks Attack because of its speciality of Operational Plan. As a matter of fact, this town was at the center of the ways which they could use to retreat as well as it was the base of subsistance and lojistics for the Russian armed forces deployed in Aras valley.Sarıkamış Operation began on 22 December 1014. After the operation started, 9th and 10th Corps depending on 3rd Army moved across Oltu and Bardız. During this movement, many soldiers of Russian Army died.11th Corp depending on 3rd Army moved across the line Erzurum – Hasankale – Horasan and fought against Russian units. When the war began, the 11th Corp located in Malatya – Harput – Van. This Corp consisted of 18th – 33rd – 34th division.In our research, we especially focus on the 33rd Division and its actions during Sarıkamış Operation. During the war, 33rd Division was in Van. In the begining of the 19th century, this terrritory was known with its Armenian population. Russia tried to win Armenian over because they wanted to exploit Armenian population against Ottoman Empire. For this reason, the Ottoman Empire had to fight against Russian and Armenian armed forces in Eastern Front. During the battle, the 33rd Division fought successfuly against Russian and Armenian and they carried out Intelligence actions of the Ottoman Empire.Key Words: 33rd Division, Armenian, Intelligence, Sarıkamış, Operation