| Tez Türü | Yüksek Lisans |
| Ülke | Türkiye |
| Kurum/Üniversite | Kafkas Üniversitesi |
| Enstitü | Fen Bilimleri Enstitüsü |
| Anabilimdalı | Fizik Ana Bilim Dalı |
| Tez Onay Yılı | 2014 |
| Öğrenci Adı ve Soyadı | İlyas ÇAĞLAR |
| Tez Danışmanı | YRD. DOÇ. DR. GÜLÇİN CENGİZ |
| Türkçe Özet | Çevredeki doğal ve yapay radyoaktivite, tüm canlıların maruz kaldığı radyasyonun temel kaynağıdır. Doğal çevresel radyoaktivite 40K ve 238U ve 232Th gibi promordial nüklidlerden ve bunların bozunum ürünlerinden kaynaklanmaktadır. Bu radyonüklidler çevredeki tüm ortamlarda çeşitli ölçeklerde bulunmaktadır. Doğal olarak var olan radyonüklidlerin yanı sıra 137Cs gibi birçok yapay orijinli radyonüklid, farklı süreçlerle çevreye yayılmaktadır.Bundan dolayı; çevredeki radyonüklid dağılımının ve radyoaktivite seviyelerinin belirlenmesi, bu radyonüklidlerden dolayı maruz kalınan radyasyonun etkilerinin belirlenebilmesi için büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, topraktaki radyoaktivite seviyelerinin belirlenmesi herhangi bir radyoaktif serpinti ile eşzamanlı olarak doğal background aktivitesindeki değişiklikleri tespit edebilmek için çok önemlidir. Böylece, çevrede olası herhangi bir radyoaktif serpintinin izlenmesi mümkün olacaktır.Bu tezde, Arpaçay, Susuz ve Akyaka ilçelerinde farklı örnek istasyonlardan toplanan toprak örneklerindeki aktivite konsantrasyonları gama spektrometresi NaI(Tl) sodyum iyodür dedektörü kullanılarak ölçüldü. Toprak örneklerinde doğal radyonüklidlerin yanı sıra, bir fisyon ürünü olan 137Cs tespit edildi ve bu radyonüklidin olası kaynağı tartışıldı. Sonuçlar grafik halinde verildi ve ölçülen aktiviteler Türkiye'nin ve dünyanın farklı bölgelerinde yapılan benzer çalışmalarla karşılaştırıldı. Bu çalışmada Kars ilinden üç ilçeden toplanan toprak örneklerindeki 226Ra (238U), 232Th, 40K ve 137Cs ortalama aktivite konsantrasyonlarının, Türkiye ve Dünya çapında yapılmış diğer çalışmalarla uyumlu olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Doğal Radyoaktivite, Gama Işını Spektroskopisi, Toprak, Aktivite Konsantrasyonu. |
| İlgilizce Özet | The natural or artificial radioactivity present in the environment is the main source of radiation exposure for all livings. Natural environmental radioactivity arises mainly from primordial radionuclides, such as 40K and the nuclides from the 238U and 232Th series and their decay products. These radionuclides are present in various degrees in all media in the environment. Besides naturally occurring radionuclides, many radionuclides of artificial origin such as 137Cs have been released into the environment by different processes.Therefore, the knowledge of radionuclide distribution and radiation levels in the environment is important for assessing the effects of radiation exposure due to these radionuclides. Moreover, measurement of natural radioactivity levels in soil is very important in determine variation in natural background activity with time as a result of any radioactive release. Hence, it will be possible to monitor any radioactive release in environment.In this thesis, the activity concentrations in soil samples collected from different sampling stations in Arpaçay, Susuz and Akyaka regions were measured using gamma-ray spectrometry (sodium iodide NaI(Tl) detector). In addition to natural radionuclides, 137Cs was detected in the soil samples and the possible origins of this radionuclide were discussed. The results have been presented by graphics and the measured activities were compared with the results of similar studies carried out for different parts of Turkey and the world. In this study, the main activity concentrations of 226Ra (238U), 232Th, 40K and 137Cs in soil samples collected from three districts in Kars were found to be compatible with the results of the other studies conducted in different locations in Turkey and around the world.Keywords: Natural Radioactivity, Gamma-Ray Spectrometry, Soil, Activity Concentration |
