| Türkçe Özet |
Nitel bir araştırma olan bu çalışmada, doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Gotiküzerine kuramsal okumalar yapılarak birincil ve ikincil kaynaklar aracılığıyla gotiktürün tanımı, kapsamı ve gelişimi üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda karşılaştırmalıedebiyat yöntemi ile analitik bir incelemenin yapılması amaçlanmıştır. Çalışmadaİngiliz Edebiyatı'nda ilk gotik eserler arasında yer alan ve doğaüstü unsurlarınaçıklanabildiği bir eser olan Ann Radcliffe'in Udolf Hisarı (1790) romanı ile TürkEdebiyatı'nda ilk gotik eserlerden olan ve yine aynı şekilde doğaüstü unsurlarınaçıklanabildiği bir eser olan Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Mezarından Kalkan Şehit(1929) romanı karşılaştırılmıştır. Ayrıca her iki eser ile doğu batı arasındaki farklısosyo-kültürel ve inançsal durumlar kapsamında gotik türün toplumun ve bireyinkorku ve kaygılarını kimi zaman farklı kimi zaman ise aynı şekillerde yansıtması elealınmıştır. Buna ek olarak, daha önce konuya ilişkin karşılaştırmalı bir çalışmanınyapılmamış olması bu çalışmayı özgün kılmaktadır. Tezin giriş bölümünde gotikteriminin kökeni, ortaya çıkışı ve mimari, heykel ile resme etkisi incelenmiştir.Mimari, heykel ve resim alanında kullanılan gotik tarzın edebiyata yansıması tespitedilmiştir. Birinci bölümde gotiğin ana unsurlarından biri olan korkunun nedenleri,korkunun edebiyata etkisi ve korku edebiyatı ile gotik edebiyatı arasındaki benzerlikve farklılıklar açıklanmıştır. İkinci bölümde gotik türün dünya edebiyatında ortayaçıkışı ve çalışmanın konusu olan İngiliz Edebiyatı'nda ve Türk Edebiyatı'nda gotiktür detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Üçüncü bölümde Ann Radcliffe'in hayatı, UdolfHisarı eserinin özeti ve eserdeki gotik unsurlar tespit edilmiştir. Dördüncü bölümdeHüseyin Rahmi Gürpınar'ın hayatı, Mezarından Kalkan Şehit romanının özeti veromandaki gotik unsurlar tespit edilmiştir. Sonuç bölümünde her iki eserde bulunangotik unsurların benzerlikleri ve farklılıkları karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Sonuçolarak Batı Edebiyatında Orta Çağ mimarisinin etkisi ve görünürken DoğuEdebiyatında köylerde bulunan perili köşkler kullanılmıştır. Udolf Hisarında veMezarından Kalkan Şehit romanlarının ortak mekân unsuru olarak mezarlık veorman gibi tekinsiz yerlerin kullanıldığı görülmüştür. Ayrıca Radcliffe romankahramanını yalnızlaştırmak için Avrupa ülkelerinin dağlarında bulunan UdolfHisarına götürürken, Gürpınar roman kahramanını şehirden köy yaşamına götürerektıpkı Radcliffe gibi kahramanı yalnızlaştırmıştır. Her iki yazar için de hayalet veşeytan karakterleri ortak iken, Gürpınar'ın dini inançlar doğrultusunda cin ve şehitkavramlarını da kullandığı görülmüştür. Her iki gotik eserde kullanılan siyah vekırmızı renklerin ve baykuş simgesinin ortak olduğu tespit edilmiştir. |
| İlgilizce Özet |
In this study, which is qualitative research, the document analysis method wasused. Theoretical readings on gothic were carried out and focused on the definition,scope and development of the gothic genre through primary and secondary sources.In this context, it is aimed to make an analytical review by comparative literaturemethod. In the study, the novel The Mysteries of Udolpho (1790) by Ann Radcliffe,which is one of the first Gothic works in English Literature and a work in whichsupernatural elements can be explained, and the novel Mezarından Kalkan Şehit(1929) by Hüseyin Rahmi Gürpınar, which is one of the first gothic works in Turkishliterature and which is also a work in which supernatural elements can be explained,have been compared. In addition, both works dealt with the different socio-culturaland religious situations between East and West, reflecting the fears and anxieties ofsociety and the individual in decidedly sometimes differently and sometimes inidentical ways. Besides, the fact that no comparative study has been conducted onthis subject before makes this study unique. In the introduction part of the thesis, theorigin, emergence and influence of the term gothic on architecture, sculpture andpainting have been examined. The reflection of the Gothic style used in the field ofarchitecture, sculpture and painting in literature has been determined. In the firstchapter, the causes of fear, one of the main elements of Gothic, the effect of fear onliterature, and the similarities and differences between horror literature and gothicliterature have been explained decisively. In the second chapter, the emergence of thegothic genre in world literature and the gothic genre in English Literature andTurkish literature, which is the subject of the study, have been discussed in detail. Inthe third chapter, the life of Ann Radcliffe, a summary of the work of The Mysteriesof Udolpho, and gothic elements in the work have been determined. In the fourthchapter, the life of Hüseyin Rahmi Gürpınar, the summary of the novel MezarındanKalkan Şehit and the gothic elements in the novel have been determined. In theconclusion part, the similarities and differences of the gothic elements found in bothworks have been given comparatively. As a result, while in Western literature, theinfluence of medieval architecture appears, in Eastern Literature, haunted mansionsfound in villages are used. It has been seen that in both novels uncanny places suchas cemeteries and forests have been used. In addition, Radcliffe took the mainprotagonist to the The Mysteries of Udolpho in the mountains of European countriesto make her feel alone, while Gürpınar took the main protagonist from the city to thevillage life. For both writers, the characters of ghost and devil are common, whileGürpınar also used the concepts of Jinn and martyr in line with religious beliefs. Thecolors black and red used in both Gothic works and the icon of the owl have beenfound to be common. |
