img
Öğretmen yeterlilik ve tükenmişlik algıları: Birleştirilmiş sınıfta görev yapan sınıf öğretmenleri üzerinde bir inceleme
Tez Türü Yüksek Lisans
Ülke Türkiye
Kurum/Üniversite Kafkas Üniversitesi
Enstitü Sosyal Bilimler Enstitüsü
Anabilimdalı Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
Tez Onay Yılı 2019
Öğrenci Adı ve Soyadı Sait Burak YILMAZ
Tez Danışmanı DOÇ. DR. ÖZDEN DEMİR
Türkçe Özet Bu araştırmanın temel amacı, birleştirilmiş sınıfta görev yapan öğretmenlerin yeterlik algılarının ve tükenmişlik algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesidir. Araştırma tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırma evrenini; Kars il merkezi ile Akyaka, Arpaçay, Susuz, Digor, Selim, Kağızman ve Sarıkamış ilçelerinde birleştirilmiş sınıflarda görev yapan 282 birleştirilmiş sınıf öğretmeni oluşturmaktadır.Araştırmanın örnekleminde ise kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Kars il merkezi ile Akyaka, Arpaçay, Susuz, Digor, Selim, Kağızman ve Sarıkamış ilçelerinde birleştirilmiş sınıflarda görev yapan 201 birleştirilmiş sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak `Kişisel Bilgi Formu`, Karacaoğlu (2008) tarafından geliştirilen `Öğretmen Yeterlik Algısı Anketi` ile İnce ve Şahin (2015) tarafından Türkçe' ye uyarlama çalışmasıyla literatüre kazandırılan `Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu` kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizinde istatistik program kullanılmıştır. Bu kapsamda birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin mesleki kıdem, sınıf deneyimi ve en uzun görev yapılan yer bakımından tükenmişlik algıları puanlarına göre anlamlı farklılık olup olmadığının tespiti için Kruskal Wallis Testi, birlikte çalışılan öğretmen sayısı ve görev yaptıkları sınıf şekline göre birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik algıları arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını incelemek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile Öğretmen Yeterlik Algısı Anketi'nden elde edilen veriler için `f` ve `%` ile aritmetik ortalama ve standart sapma analizlerine yer verilmiştir. Öğretmenlerin yeterlik algıları ve tükenmişlik algıları arasında istatistiksel bir ilişki olup olmadığını, varsa ne derecede ve ne yönde olduğunu incelemek amacıyla Pearson Moment Korelasyon analizi yapılmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda; birleştirilmiş sınıfta görev yapan sınıf öğretmenlerinin Öğretmen Yeterlik Algısı Anketi'nde yer alan öğretmen yeterlikleri boyutlarında kendilerini yeterli algıladıkları sonucuna ulaşılmıştır. Birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin mesleki kıdem yılına göre, en uzun görev yapılan yer açısından ve görev yapılan sınıf şekli bakımından mesleki tükenmişlik algıları alt boyutları ile mesleki tükenmişlik genel puanında istatistiksel bir fark gözlemlenmemiştir. Birleştirilmiş sınıfta görev yapan öğretmenlerinin, birleştirilmiş sınıf deneyimi değişkenine göre yapılan karşılaştırmada, mesleki tükenmişlik algısının bir alt boyutu olan kişisel başarı alt boyutunda istatistiksel fark gözlenmiştir. Ayrıca birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin birlikte çalıştıkları öğretmen sayısı değişkenine göreyapılan karşılaştırmada, mesleki tükenmişlik algısının bir alt boyutu olan kişisel başarı alt boyutunda istatistiksel fark gözlenmiştir. Bunun yanı sıra birleştirilmiş sınıf öğretmenlerinin tükenmişlik algısı alt boyutlarındanduygusal tükenme ve duyarsızlaşma alt boyutları ile mesleki yeterliğin bazı boyutları arasında negatif yönlü, kişisel başarı alt boyutu ile mesleki yeterliğin bazı boyutları arasında ise pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Birleştirilmiş Sınıflar, Öğretmen Yeterlik Algısı, Öğretmen Tükenmişlik Algısı.
İlgilizce Özet The main purpose of this study is to examine the sense of competence and burnout of teachers working in multigrade class, according to various variances. This study is a descriptive research. Two hundred and eighty-two teachers multigrade class teachers working in Kars (city centre), Akyaka, Arpaçay, Susuz, Digor, Selim, Kağızman and Sarıkamış generate the population of the study. Sampling method which is easily accessible is used in the paradigm of the study. In 2017/2018 Educational Year, two hundred and one multigrade class teachers working in Kars (City Centre), Akyaka, Arpaçay, Susuz, Digor, Selim, Kağızman and Sarıkamış generate the sampling group of the study. `Personal Information Form`, Survey of Teachers' sense of competence which is developed by Karacaoğlu (2008), `Maslach Burnout Inventory- Educator Form` which is translated by İnce and Şahin (2015) are used in this study as data collecting tools. By using statistical program, in analysis of obtained data, Kruskal Wallis Test is used for determining whether there is a significant difference in multigrade teachers' professional seniority, class experience, the school which is worked most according to sense of burnout scores. One-way ANOVA is used for examining whether there is a significant difference between multigrade class teachers' sense of burnout according to number of teachers, working together, and class forms that they work. Also, arithmetic mean and standard deviation by `f` and `%` are listed for the data obtained from `Survey of Teachers' Sense of Competence`. Besides `Pearson Moment Correlation Analysis` is used for examining whether there is a statisticalrelation between teachers' sense of professional competence and sense of burnout. If there is a relation between them, `Pearson Moment Correlation Analysis` is used for revealing the degree and the direction of the relation. As a result of the analysis of the data obtained; It has been concluded that according to qualifications for personal knowledge in Survey of Teachers' Sense of Competence, teachers working in multigrade class evaluate themselves as adequate in terms of professional competencies. According to class teachers' years of seniority, it hasn't been observed any statistical difference in professional sense of burnout and professional burnout general score in terms of the school that they work most and class forms that they work. In comparison made according to the variance of multigrade class experience, it has been observed that there is a statistical difference in personal success sub-dimension which is a subdimension of multigrade teachers' professional sense of burnout. Moreover; in comparison made according to variance of the number of teachers who work together, it has been observed that there is a statistical difference in personal success subdimension which is a subdimension of professional sense of burnout. In addition,it has been observed that there is a negative relationship between subdimensions of emotional exhaust and depersonalization and some dimensions of professional competence but there is a positive relationship between personal success subdimension and some professional competence.Key Words: Multigrade Class, Teacher Sense of Competence, Teacher Sense of Burnout.