| Burdur İli, Bucak İlçesi, Çamlık Beldesi'nin kuzeydoğusunda yer alan Kremna, Pisidia Bölgesi'nin en önemli kentlerinden biridir. Üç tarafı uçurumlarla çevrili olan Kent, oldukça korunaklı bir konuma sahip olup, stratejik konumu nedeniyle Augustus tarafından Roma kolonisi haline getirilmiştir. Kısa süre sonra ise, Pisidia sınırları içerisinde yer alan diğer dört Roma kolonisine, Via Sebaste üzerinden bağlanmıştır. Erken dönemlerden itibaren bölgeyi ziyaret eden meraklı seyyahların en fazla ziyaret ettikleri kentlerden biri haline dönüşen Kremna'da yasal olarak yapılan tek arkeolojik kazı çalışması, 1970 yılında Prof. J. İnan tarafından, Q yapısı olarak adlandırılan bir yapı çevresinde gerçekleştirilmiştir. Oldukça kısa süren kazıların ardından, kentteki epigrafik ve arkeolojik araştırmalar, M. Özsait ve S. Mitchell tarafından sürdürülmüştür.Çalışmamızda değerlendirilen kabartmalı kâse kalıplarının tamamı, Kremna'dan ele geçmiş olup, Burdur Müzesi'nde korunmaktadır. Söz konusu kalıplar Kremna'nın Hellenistik Dönem'de seramik üretim merkezi olduğunu belgelemektedir. Şimdiye kadar bir kentte ele geçen en büyük Hellenistik kabartmalı kâse kalıbı grubunu oluşturması bakımından oldukça önemlidir. Kalıplar form ve bezeme özelliklerine göre üç farklı tipe ayrılmıştır. Tip 1, kalıp yapımı kâselerin en erken üretilen örneklerinden "kozalak biçimli" kâselerdir. Tip 2 kalıpları, İon kymationu ve makara-boncuk dizisi ile süslenen çerçeve bezemeleri Ephesos-İonia ve Delos atölyeleriyle benzer özellikler taşımakla birlikte, aynı kalıpların kalyks ve madalyon bezemeleri, bilinen atölyelerden farklılıklar göstermektedir. Bu tipteki kalıplarının büyük bölümünün dış yüzlerinde APTEMEOY?, X, X K, KPA, X KPA veya KPA X yazıları yer almaktadır. Bunlardan APTEMEOY? yazısının APTEMH? isminde ustaya işaret etmektedir. Kısaltma olarak kullanılan KPA ve türevlerinin, atölye / usta isimlerinin kısaltması olduğu konusu kesin değildir. Tip 3, Kremna kâse ustalarının en geç tarihli kabartmalı kâse formlarını oluşturmaktadır. Tip 3, Tip 2'ye göre derin gövdeli ve daha büyüktür. Kullanılan bezemeler Tip 2'den tamamen farklıdır. Bu bezemeler aşırı kullanım nedeniyle oldukça aşınmıştır. Kalıpların birçoğunda, pişmeden kaynaklı renk dalgalanmaları ve bezemelerde bozulmalar görülmektedir. Tip 3 kalıpları M.Ö. 2. yüzyılın sonçeyreği - M.Ö. 1. yüzyıl ortalalarına tarihlendirilmiştir.Kremna kalıplarında Ephesos-İonia etkileşimli bazı bezemeler kullanıldığı görülmektedir. Ancak birçok kalıp, uygulamada büyük farklılıklar gösterdiğinden, yeni ve özgün bir atölyeye işaret etmektedir. M.Ö. 2. yüzyılın ilk yarısından - M.Ö. 1. yüzyılın ortalarına değin tarihlenen kalıpların benzer bezemeli örneklerinin Sagalassos, Boubon ve Kibyra gibi güneybatı Anadolu kentlerinde bulunmuş olması, bölgesel karakterli ürünler olduklarını ortaya koymaktadır |
Prof. Dr. Hüseyin METİN
