Yazarlar |
Doç. Dr. Mahmut ÜSTÜN
Kafkas Üniversitesi, Türkiye |
Özet |
Arap edebiyatı denilince akla ilk gelen tür hiç şüphesiz şiirdir. Henüz Câhiliye döneminde tekâmülünü tamamlamış olan şiir, toplumun değerlerine bağlı kalmasını sağlayan bir araç olmuştur. Araplar, şiir sayesinde şan ve şereflerini korumuş, önceki dönemlerde savaşlarda elde etmiş oldukları başarıları kayıt altına almış, örf ve adetlerini muhafaza etmişlerdir. Özellikle önceki dönemlerde şiirin basın-yayın organı görevini görmesi ya da başka bir ifade ile en güçlü propaganda aracı olarak kullanılması, şiirin Arap toplumunda ne derece önemli olduğunun en basit kanıtıdır. Şiirin övünç kaynağı olarak görülmesi, dönemin yöneticilerinin şiire olan teşviki, edebiyat meclisleri ve çeşitli müsabakalar ise şiirin bütün dönemlerde zirvede kalmasını sağlamıştır. Şiirler, genel manada hammaddesini toplumdan aldıkları için zaman zaman farklı türlere ve şekillere bürünmüştür. Arap şiiri de bu durumdan nasibini almıştır. Toplumun gereksinimleri ve çeşitli bölgelerde farklı milletlerle kurulan ilişkiler, Câhiliye döneminde er-Recez ve el-Kasîd ile başladığı var sayılan Arap şiirinde, çeşitli vezin ve kafiyelerin kullanıldığı el-Urcûze, el-Kasîde, er-Remel, es-Silsile, ed-Dûbeyt, el-Kûmâ, el-Kâne ve Kâne, el-Mevâliyâ, el-Muvaşşah, ez-Zecel, eş-Şi‘ru’l-Hurr ve Kasîdetu’n-Nesr gibi farklı nazım şekillerinin doğmasına sebep olmuştur. Bu çalışmada geçmişten günümüze Arap edebiyatında kullanılan nazım türlerinin ilk kez nerede ve ne zaman ortaya çıktığı, ilk örneklerinin kimler tarafından hangi bahir ve kafiye düzeni ile nazmedildiği gibi çeşitli bilgiler verilmiş ve her türden en az bir örnek gösterilerek bu türlerin tanıtılması hedeflenmiştir. |
Anahtar Kelimeler |
Makale Türü | Özgün Makale |
Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
Dergi Adı | Şarkiyat Mecmuası |
Dergi ISSN | 2717-6916 |
Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
Makale Dili | Türkçe |
Basım Tarihi | 04-2022 |
Sayı | 40 |
Sayfalar | 117 / 144 |
Doi Numarası | 10.26650/jos.1057717 |
Makale Linki | https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusarkiyat/issue/69645/1057717 |