| Yazarlar (1) |
Doç. Dr. Muhammet ARSLAN
Kafkas Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| Hunlardan başlayarak 8. yüzyılda İslâmiyet’e kadar uzanan ve ardından 11. yüzyılda Selçuklular eliyle Anadolu’ya ulaşan duvar resimleri, Türk-İslâm sanatının önemli unsurları arasında yer alır. Daha çok iç mekân süslemeleri olarak karşımıza çıkan bu resimler, Osmanlı devrindeki Batılılaşma hareketi ile en hareketli günlerine kavuşarak önce başkent İstanbul’da karşılık bulmuş ve 19. yüzyılda Ayanlar eliyle Anadolu’ya taşınmıştır. Yüzyılın sonlarında ise taşradaki kırsal köy camilerine kadar gidebilmiştir. İşte burada tarikatların da devreye girdiği görülür. Böylelikle, başta İstanbul ve diğer önemli Osmanlı kentlerindeki dini ve sivil mimariye işlenen doğa ve manzara içerikli tasvirler ile birlikte tasavvufi sembollerin de yer aldığı süsleme anlayışı çeşitlenerek zenginleşmiştir. Artık, cami duvarlarına tarikat dervişlerine ait tac gibi aksesuarlar ile Zülfikar, teber, nefir ve keşkül gibi derviş çeyizlerine ait eşyaların da tasviri yapılmaya başlanır. Bunların yanı sıra mizan terazisi, livâü’lhamd (Peygamber sancağı), sancak, tespih, Ashâb-ı Kehf gemisi gibi tasavvufi olduğu düşünülen diğer sembolik kavramlar da resmedilmiştir. Böylelikle duvar resimleri; bani-usta-cemaat üçlüsünün tasavvufi görüşlerini yansıtan, mensup oldukları tarikatların mesajlarını aktaran sanatsal bir araca dönüşmüştür. Bu yazıda, Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki köylerde inşa edilen camilerin harim mekânı duvarlarındaki tarikatların tasavvufi dünyalarında önemli yer edinmiş nesnelerin tasvirleri anlatılmış ve Anadolu başta olmak üzere diğer İslâm coğrafyalarındaki benzer örnekleriyle bir değerlendirme yapılmıştır. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | SCOPUS dergilerinde yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi |
| Dergi ISSN | 1306-8253 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | SCOPUS |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 12-2021 |
| Sayı | 100 |
| Sayfalar | 297 / 326 |
| Doi Numarası | 10.34189/hbv.100.014 |
| Makale Linki | file:///C:/Users/ka%C3%BCfenedbyt/Documents/Downloads/2956-Article%20Text-10488-1-10-20211210.pdf |
| Atıf Sayıları | |
| TRDizin | 3 |
| Google Scholar | 8 |
