| Yazarlar (1) |
Doç. Dr. Muhammet ARSLAN
Kafkas Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| İslâm Peygamberi Hz. Muhammed, Bedir Savaşı’ndan elde ettiği ganimetler arasında bulunan Zülfikar adlı kılıcı bir müddet kullanmış ve nihayetinde Uhud Savaşı esnasında Hz. Ali’ye hediye etmiştir.Bu esnada da “Ali’den başka yiğit, Zülfikardan başka kılıç yoktur” manasına gelen “Lâ fetâ illâ Alî,lâ Seyfe illâ Zülfikar” şeklinde bir seslenmede bulunmuştur. Hz. Ali’nin ölümü ile torunları tarafından kullanılan kılıç, daha sonra Abbasi ve ardından Fatımi halifeliğine geçmiştir. Son olarak Abbasihalifeliğinde kalan kılıcın günümüzde nerede ve ne durumda olduğu bilinmemektedir. Hz. Muhammed’in damadı ve Hulefâ-yi Râşidîn’in de dördüncüsü olan Hz. Ali’ye nitelikli bir kılıç hediye etmesi kılıcı kutsallaştırmış ve o dönemlerden beri hem dinsel hem de güçsel bir algının oluşmasına nedenolmuştur. Hiç şüphesiz bu durum, başta İslâm sanatı olmak üzere Türk-İslâm sanatını da etkilemiş vekılıcın bir imge haline gelmesine neden olmuştur. Zülfikarın imge bağlamındaki ilk tasavvuru “dinsel”dir. Cami, mescit, türbe ve tekke gibi dini yapılardaki kullanımı bunu destekler. İkinci tasavvuruise “güç ve iktidar” algısıyla açıklanabilir. Savaş meydanlarında dalgalanan sancaklarda ve bir Türksultanının gömleğinde kendine yer edinmesi ise bu tasavvurun bir sonucudur. İster “dinsel”, isterse“güç-iktidar” algısı içinde resmedilsin; bu algının izleyiciye aktarılmasında Zülfikar betimlemelerinden faydalanıldığı ortadadır. Mimaride, minyatürlerde, sancaklarda, sancak alemlerinde, mezartaşlarında ve halk sanatında karşımıza çıkan bu imge; bu makalede sadece mimari bağlamında değerlendirilmiştir. Anadolu’daki örnekler incelenmiş ve Anadolu dışı coğrafyalardaki benzer örnekleriylede değerlendirilmeye çalışılmıştır. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | SCOPUS dergilerinde yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi |
| Dergi ISSN | 1306-8253 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | SCOPUS |
| Makale Dili | Türkçe |
| Basım Tarihi | 09-2020 |
| Sayı | 95 |
| Sayfalar | 235 / 275 |
| Doi Numarası | 10.34189/hbv.95.008 |
| Makale Linki | https://hbvdergisi.hacibayram.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/view/2700 |
| Atıf Sayıları | |
| TRDizin | 7 |
| Google Scholar | 18 |
