img
Osmanlı Devleti nden Türkiye Cumhuriyeti ne Tarih Ders Kitaplarında Rusya İmgesi   
Yazarlar
Prof. Dr. Özgür AKTAŞ Prof. Dr. Özgür AKTAŞ
Kafkas Üniversitesi, Türkiye
Özet
Türkiyede ders kitapları konusu son yıllarda tarihçilerin ve eğitim bilimcilerin araştırmalarında önemli ölçüde yer tutmaktadır. Tarih ders kitaplarının hazırlanmasında, devletin ideolojik görüşü, toplumun sosyal-kültürel yapısı ve uluslararası ilişkiler önemli rol oynamaktadır. Tarih ders kitaplarımızda Rusya ile ilgili tarihsel olaylar aktarılırken saydığımız etkenler daha da ön plana çıkmaktadır. Cumhuriyetin ilk yıllarında tarih ders kitaplarında Rusyanın ve Rusların tarihleri hakkında ayrıntılı bilgiler vardır. Bu kitaplarda Rusların kurduğu yeni yönetim olan Sovyet Rusyaya dış ilişkilerde dostane atıflar bulmaktayız. Demokrat Parti döneminde kaleme alınan ders kitaplarında ise Sovyet Rusya ideolojik olarak karşı kutuptadır. Tek parti dönemine göre Sovyet Rusyaya atıflar sertleşmiştir. Bu dönemdeki tarih ders kitaplarında Rusların sömürgeci politikalarına dikkat çekilmiştir. İki darbe arası dönemde (1960-1980) ise Sovyet Rusyaya karşı eleştiriler yine serttir. Bu dönemde Rusların sömürgeci hareketleri ile Türk topluluklarına verdikleri maddi ve manevi zararlara dikkat çekilmektedir. Sovyetlerin uluslararası arenada güçten düşmeye başladıkları 1980li yıllarda Sovyet Rusyanın ideolojisi hâlâ Türkiye için tehlikeli görülmektedir. Atatürk ilke ve İnkılapları ise bu ideolojinin önünde duran en güçlü silah konumundadır. Sovyetler Birliğinin 1991 yılında dağılmasından sonra Türkiye Cumhuriyeti uzun yıllardır Rusların hâkimiyetinde yaşayan ırkdaşlarıyla yakın ilişki kurmak için tarih ders kitaplarından da yararlanmaktadır. 1994 yılında çıkarılan bir kanunla tarih ders kitaplarının arkasına bir Türk dünyası haritası eklenmiştir Rus hâkimiyetinden çıkan Türk topluluklarının tarihlerine kitaplarda daha fazla yer verilerek Rusyanın asırlardan beri Türk dünyasına zarar veren en büyük aktör olduğu vurgulanmıştır. 2010 yılında liselerde okutulmaya başlayan Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi ders kitabında da Sovyetler Birliğinin tarihini takip etmek mümkündür.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı Milli Eğitim Dergisi
Dergi Tarandığı Indeksler ULAKBİM
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 01-2013
Cilt No 42
Sayı 199
Sayfalar 186 / 206
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Atıf Sayıları
TRDizin 3

Paylaş