img
AHÎ-ZÂDE ABDÜLHALİM İN TERCEME-İ ŞEVÂHİDÜ N-NÜBÜVVE ADLI ESERİNDE SECİ, İÇ SECİ VE EDEBÎ SANATLAR BAĞLAMINDA NESİR ÜSLUBU   
Yazarlar
Doç. Dr. Özgür KIYÇAK
Türkiye
Mustafa Yasin Başçetin
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Türkiye
Özet
XVII. yüzyıl klasik Türk edebiyatının önemli bir âlim, şair, münşi ve hat sanatkârı olan Ahî-zâde'ninTerceme-i Şevâhidü'n-Nübüvve adlı eseri, İranlı şair ve âlim Abdurrahman Molla Câmî'nin Şevâhidü'n-Nübüvve adlıHz. Peygamber’in peygamberlik delillerinin anlatıldığı eserinin tercümesidir. XVII. yüzyıl nesir geleneği içindeönemli bir yer tutan eser, Ahî-zâde'nin mütercim, müderris ve hattat kimliğinden izlerin görülebileceği, üslupbakımından dikkat çekici bir metindir. Sanatkâr, farklı mesleklerle iştigali sonucu geniş bir bilgi birikimi edinmiş vebuna bağlı olarak zengin kelime kadrosuna eserinde yer vermiştir. Ahî-zâde, kelimeler üzerinde hâkimiyet sağlamış,klasik seci yapısının yanı sıra iç seci olarak adlandırılabilecek bir seci türüyle cinaslı, iştikaklı tamlama ve bağlaçlıyapıları sıklıkla kullanmış, eş sesli ve eş anlamlı kelimeleri büyük bir maharetle bir araya getirmiştir. Ritmik vetekrirli söyleyişe, aliterasyon ve asonanslara sıklıkla başvurması, teşbih, tezat, tensik, kalb vb. pek çok nazma özgükabul edilen söz ve anlam sanatını başarılı bir şekilde kullanması, Ahî-zâde'nin üslubunun karakteristik hususiyetleriolarak değerlendirilebilir. Ahî-zâde’nin eserinde temel ahenk unsuru olan iç seciler, onun üslubunun en orijinalvasfıdır. Bu önemli ahenk unsuru, nesir çalışmalarında araştırmacılar tarafından ihmal edilmiştir. Çalışmada Ahîzâde'nin nesir üslubu; seci, iç seci, edebî sanatlar ve onun nesrine özgü kimi üslup özellikleri bağlamındadeğerlendirilerek XVII. yüzyıl nesri içerisindeki yeri tespit edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Uluslararası alan indekslerindeki dergilerde yayımlanan tam makale
Dergi Adı Osmanli Mirasi Arastirmalari Dergisi
Dergi ISSN 2148-5704
Dergi Tarandığı Indeksler EBSCO
Makale Dili İngilizce
Basım Tarihi 01-2020
Cilt No 7
Sayı 18
Sayfalar 293 / 318
Doi Numarası 10.17822/omad.2020.159
Makale Linki http://dx.doi.org/10.17822/omad.2020.159