| Yazarlar |
Muhammet Mustafa Akıner
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Türkiye |
Dr. Öğr. Üyesi Berna DEMİRCİ
Kafkas Üniversitesi, Türkiye |
Dr. Öğr. Üyesi Hilal BEDİR
Kafkas Üniversitesi, Türkiye |
|
Murat Öztürk
Türkiye |
|
Rıdvan Demirtaş
Türkiye |
|
Ahmet Ferhat Doğan
Türkiye |
|
Akgün Gökdemir
Türkiye |
|
Seher Topluoğlu
Türkiye |
|
Ünal Altuğ
Türkiye |
|
Zehra Özlem Kurtcebe
Türkiye |
|
Hasan Irmak
Türkiye |
| Özet |
| Amaç: İstilacı sivrisinek türleri tüm kıtalarda büyük problem olup birçok alanda sivrisinek kökenli ciddi hastalık salgınlarına neden olabilmektedir. Avrupa Kıtasındaki son araştırmalar, pek çok otonom chikungunya vakalarının, istilacı Aedes albopictus ve Aedes aegypti türleri ile ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu türlerin ve diğer istilacı Aedine sivrisinek türlerinin kapsamlı şekilde izlenmesi, muhtemel salgınları önlemek ve zamanında müdahale etmek için gereklidir. Bu çalışma, Doğu Karadeniz bölgesinde izleme ve kontrol çalışmalarının başarısı üzerine odaklanmıştır. Yöntem: İzleme çalışması 2016-2017 vektör aktif sezonda ve üç şehirde ECDC ve CDC yönergelerine göre gerçekleştirilmiştir. Kontrol çalışmaları, 2017 vektör aktif sezonun ikinci yarısında T.C. Sağlık Bakanlığı Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi denetimi altında gerçekleştirilmiştir. Larva kontrolü için IGR, Bti/ Bs karışımı ile sıvı Bti kullanılmıştır. Ergin kontrolü için farklı pyrethroidler, nikotini taklit eden maddeler ve doğal ürünler kullanılmıştır. Popülasyon dalgalanmaları ve kontrol çalışmalarının başarısının değerlendirilmesi amacıyla Ae. albopictus için altı, Ae. aegypti için dört bölge seçilmiştir. Bulgular: 2016 yılında yirmi iki yaygın ve iki yerel yerleşik Ae. albopictus popülasyonu saptanmıştır. 2016 yılında yaygın oranda yerleşik Ae. aegypti popülasyonu dört noktada, yerel yerleşik popülasyon on noktada bulunmuştur. 2017 yılında üç şehirde 544 muhtemel larva gelişim alanı kontrol edilmiş, 194 noktanın Ae. albopictus tarafından istila edildiği ve kalıcı olarak yer aldığı bulunmuş, Ae. aegypti ise tüm alanda 25 noktada bulunmuştur. 2016 yılında Ae. albopictus popülasyon yoğunlukları sezon boyunca dalgalanmış ve iki pik yapmıştır (Haziran’da küçük, Eylül’de büyük). Bu durumun aksine Ae. aegypti pikleri Ağustos ve Ekim aylarında görülmüştür. Tüm sezon boyunca tüm alanlarda Ae. albopictus için ortalama larva kontrol başarısı %69 fakat ergin kontrol başarısı %46 oranında bulunmuştur. Ae. aegypti için de hemen hemen benzer bir durum gözlenmiştir. Kontrol çalışmalarından sonra larva kontrol başarısı %61, ergin kontrol başarısı %37 oranında bulunmuştur. Sonuç: Çalışma, istila bölgesinde istilacı iki türün kalıcı, hızlı yayılma biçimi gösterdiğini ve yüksek populasyon yoğunluklu olduğunu göstermiştir. Kontrol çalışmaları kısıtlı bir zaman periyodu içinde olsa da başarı oranı larva için %60’ın üzerinde, ergin için %40 civarında bulunmuştur. Kontrol başarısının düşük seviyede kalması pek çok nedenle açıklanabilirse de ana faktörler, alanın coğrafik yapısı, iklimsel çeşitliliği ve çay ekim alanlarında kısıtlı insektisit kullanımıdır. Bu nedenle entegre vektör mücadelesi için acilen stratejik plan yapılması gereklidir. |
| Anahtar Kelimeler |
| Makale Türü | Özgün Makale |
| Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
| Dergi Adı | Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi |
| Dergi ISSN | 0377-9777 |
| Dergi Tarandığı Indeksler | TR DİZİN |
| Makale Dili | İngilizce |
| Basım Tarihi | 01-2018 |
| Cilt No | 75 |
| Sayı | 3 |
| Sayfalar | 225 / 238 |
| Doi Numarası | 10.5505/TurkHijyen.2018.68736 |
| Makale Linki | http://dx.doi.org/10.5505/turkhijyen.2018.68736 |
| Atıf Sayıları | |
| TRDizin | 2 |
