Yazarlar |
Prof. Dr. Adem BALKAYA
Kafkas Üniversitesi, Türkiye |
Özet |
Her insanın üzerinde durduğu en temel sorunlardan biri kozmosun neden ve nasıl var olduğudur. Tartışmalardan bir başkası hem duyusal hem bilişsel anlamda algıladığımız varlıkların hakikaten var veya asıl olanın bir sureti olup olmadığıdır. İlkelden moderne kadar her insanın bu sorulara cevap bulmak veya etrafında olup biteni anlamaya/açıklamaya yönelik gayretleri farklı anlatım ve inanmaları doğurmuştur. Varlığın ne, neden ve nasıl olduğuna dair felsefi tartışmalar bir yana bırakılırsa sosyologlar din denen olguyu, arkaik insanın bu problematiğe bulduğu sağlam bir dayanak olarak açıklarlar. Bunun yanında neredeyse din hüviyetine dönen kimi yaratım anlatmaları da doğmuştur ki halkbilimin uğraşı alanına girerler. Kozmogoniler işte bu ilk olanın nasıl olduğunu izaha kalkan insanın tecrübeleridir. Bu anlatılar dikkatle irdelendiğinde kimi ortaklıklara tesadüf edilmektedir. Ortaklıklardan biri de anlatıların dikotomik bir temellendirme ile sunulmuş olmalarıdır. Zira anlatımı zıt veya zıt görünen iki şey üzerinden kurmak anlatıya kimi ilginç özellikler kazandırmaktadır. temellendirmenin bir ihtiyaç dahilinde yapıldığı da anlaşılmaktadır. Bir varlığı izah etmede, ona belirli bir sınırlama getirmede veya onu başka açılardan tamamlamada bir diğer şeye müracaat edilir. Kozmogonilerin de dünyayı, doğayı veya varlığı açıklama ve mantıklı sebepler bulma olan asıl misyonları da bu yolla gerçeklemiş olur. Bu çalışmada kozmogoni anlatılarında bu temellendirmelerden örnek teşkil etmesi amacıyla -bütün kozmogonilerin işlenmesi çalışmanın kapsamını aşacağından- bir kaçı üzerinde durulacak ve anlatılarda neden bir dikotomik temellendirilmeğe gidildiği tartışılacaktır |
Anahtar Kelimeler |
Makale Türü | Özgün Makale |
Makale Alt Türü | Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale |
Dergi Adı | Turkish Studies |
Dergi Tarandığı Indeksler | ULAKBİM, EBSCO, DOAJ, ICAAP, Scientific Commons, MLA, ASOS, AMIR |
Makale Dili | Türkçe |
Basım Tarihi | 01-2012 |
Cilt No | 7 |
Sayı | 4 |
Sayfalar | 987 / 994 |
Doi Numarası | 10.7827/TurkishStudies.3900 |