img
XVIII. Yüzyılda Osmanlı Devleti Karadeniz Köle Ticaretinde Batum Limanı   
Yazarlar
Dr. Öğr. Üyesi Sibel ORHANKAZİ Dr. Öğr. Üyesi Sibel ORHANKAZİ
Kafkas Üniversitesi, Türkiye
Özet
Gürcistan’ın önemli şehirlerinden biri olan Batum, Osmanlı Devleti tarafından 1479’da ele geçirilmiş ve vergi ödenmemesi ile itaatsizlik gibi nedenlerden dolayı seferler düzenlenerek 1461’de tekrar alınmıştır. Batum, 1545 fethi sonrasında kısa süren bir hâkimiyetin ardından, ara seferlerle 1564’te yeniden Osmanlı Devleti idaresine alınmıştır. Batum, Osmanlı Devleti için fethedildiği tarihlerden itibaren zahire ve mühimmat naklinin sağlandığı, savunmada askerin konuşlandığı yerlerden biri olmuştur. Özellikle Kafkasya hâkimiyeti için bölgedeki devletlerin gerçekleştirdiği büyük savaşlarda hayatî rol oynamıştır. Batum tarihine, Batum hakkında ayrıntı veren arşiv kaynaklarına ve kroniklere bakıldığında buranın Kafkaslar ile Anadolu ve Karadeniz bölgelerine yapılan zarurî kaynakların alışveriş güzergâhı olmakla beraber esasında köle ticareti ile anılan önemli bir liman kenti olduğu açığa çıkmaktadır. Kafkasya ve Kafkasya’ya uzantısı olan Karadeniz kıyı limanlarından İstanbul’a ulaştırılan gemilerin çıkış noktasında olması, hatta her iki bölgenin neredeyse orta konumunda yer alması, Osmanlı çağında oldukça işlek ve büyük olan Trabzon limanına hem güzergâh hem de idarî açıdan bağlılığı Batum limanının her daim hareketli olmasını sağlamıştır. Batum şehri, Osmanlı hâkimiyeti içerisinde küçük bir yerleşim yeri olarak teşekkül etse de özellikle buradaki köle ticareti hem tebaayı hem de devleti kalkındırmıştır. Ancak Batum’un Kafkasya köle ticaretindeki rolü ile askerî sevkiyatın yapıldığı limanlar arasında yer alması burada güvenliğin üst düzeyde olmasını gerektirmiştir. Osmanlı arşivinde bu hususla alakalı yüzlerce kayıt mevcuttur. Çalışmada bu kayıtlardan yararlanılarak Batum ve Batum limanının Osmanlı devleti açısından önemi ve bilhassa köle ticareti irdelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü Ulusal alan endekslerinde (TR Dizin, ULAKBİM) yayımlanan tam makale
Dergi Adı Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online)
Dergi ISSN 2687-5675
Dergi Tarandığı Indeksler TR DİZİN
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 12-2023
Sayı 13
Sayfalar 1450 / 1461
Makale Linki https://dergipark.org.tr/tr/pub/korkutataturkiyat/issue/82343/1353211
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Atıf Sayıları

Paylaş