img
img
Türk Sanatında Dönüşüm Alegorisi: Ani'den Yer Ejderi ve Balık Figürlü Kemik Eser     
Yazarlar (2)
Ayşe Duran
Doç. Dr. Muhammet ARSLAN Doç. Dr. Muhammet ARSLAN
Kafkas Üniversitesi, Türkiye
Devamını Göster
Özet
Türkiye-Ermenistan sınırındaki Ani, farklı medeniyetlere ait pek çok taşınır-taşınmaz kültür varlığına ev sahipliği yapan önemli bir Orta Çağ yerleşimidir. Anadolu Türk-İslam şehirciliği ve Türk-İslam mimarisinin başlangıcını oluşturan Ani, el sanatlarında da dönemin ilk ürünlerini sergilemesi açısından özeldir. Bu çalışmada Ani Selçuklu Konutları kazısından çıkan, Türk sanatında figürlerin biçimlenişi ile birlikte oluşturduğu kompozisyon açısından ünik bir örneği oluşturan kemik eser incelenmiştir. Selçuklu Konutları kazısında 2021 yılında bulunan yer ejderi ve balık figürlü kemik eserde figürlerin dönüşüm anına yer verilmiştir. Yapılan araştırmalarda Avrasya sanat ortamına yayılmış hayvan üslubu örneklerinde benzer bir figür ve kompozisyon biçimlenişine ulaşılamamıştır. Bu nadir örneğin önemini ortaya koyabilmek açısından çalışmanın yönteminde; eserin tanıtımı, ikonografisi, hayvan üslubundaki yeri ve kullanım alanından oluşan başlıklar belirlenmiştir. Bunun yanı sıra kemik eserin Türk sanatında ejder ve balık figürlü örneklerle karşılaştırılması yapılmış, üzerinde yer alan ejder başlı figürün türü belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan araştırmada bu figürün, Tulpar ve ejder-aygır gibi Türk efsanelerinde geçen kanatlı at betimlemeleri ile ortak unsurlara sahip olsa da temelde bu efsanelerden tamamen ayrıldığı görülmüş ve yer ejderi figürü ile önemli bağlantılarının bulunduğu anlaşılmıştır. Araştırma ile hayvan üslubunda nadir bir örneği oluşturan kemik eserin bilim dünyasına tanıtımını amaçlamıştır.
Anahtar Kelimeler
Makale Türü Özgün Makale
Makale Alt Türü SCOPUS dergilerinde yayımlanan tam makale
Dergi Adı Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi
Dergi ISSN 1306-8253
Dergi Tarandığı Indeksler SCOPUS
Makale Dili Türkçe
Basım Tarihi 09-2024
Sayı 111
Sayfalar 303 / 322
Doi Numarası 10.60163/tkhcbva.1462054
Makale Linki https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3834903
BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Atıf Sayıları
Türk Sanatında Dönüşüm Alegorisi: Ani'den Yer Ejderi ve Balık Figürlü Kemik Eser

Paylaş