| Bu araştırma, Kars merkez ve ilçelerinde TÜRKVET sistemine kayıtlı, farklı iki tip işletmede 48 adeti kapalı bağlamalı ve 6 adeti ise kapalı serbest dolaşımlı olmak üzere 54 adet süt sığırı işletmesinde gerçekleştirilmiştir. Refah düzeyini belirlemede, Animal Needs Indeks (ANI) 35L yöntemi temel alınarak yapılmıştır. Ahır tiplerine göre hareket özgürlüğü kategorisi kriterlerden, avlu ya da mera kullanımı (gün/yıl); sosyal etkileşim kategorisi kriterlerinden, hayvan başına alan (m2/500 kg), gençlerin yönetimi ve avlu ya da mera kullanımı (gün/yıl); zemin durumu kategorisi kriterlerinden, yatma alan yumuşaklığı ve yatma alan temizliği; ahır içi iklim koşulları kategorisi kriterlerinden, açık alan kullanımı ve bakım kategorisi kriterlerinden, bölme, yemlik ve suluk temizliği, teknik ekipman durumu, deri durumu, hayvanların temizliği ve tırnakların durumunun istatiksel olarak önemli olduğu belirlenmiştir (P < ,05). Kapalı bağlamalı ahırlarda, barınak içi sıcaklık, nem ve sıcaklık nem indeksi (THI) ortalamaları sırası ile 23,76 0C, %37,83 ve 68,73 belirlenirken, kapalı serbest dolaşımlı ahırlarda aynı sıra ile 22,20 0C, %38,13 ve 66,98 olarak belirlenmiş ve istatiksel bir fark tespit edilmemiştir (P > ,05). Araştırma sonucunda, kapalı bağlamalı ahırların hayvan refahı açısından %2,1’nin sınırda uygun, %33,3’ünün kısmen uygun, %37,5’inin büyük ölçüde uygun, %27,1’nin uygun olarak belirlenirken, uygun olmayan ve çok uygun olan işletme belirlenmemiştir. Kapalı serbest dolaşımlı ahırların %16,7’sinin uygun ve %83,3’ünün çok uygun olduğu belirlenirken, uygun olmayan, nadiren uygun olan, kısmen uygun ve oldukça uygun ahır belirlenmemiştir. Hayvan refahı konusunda ilgili birimlerdeki yetiştiriciler ve personelin, bilinçlendirilmesi için eğitim almaları sağlanmalıdır. Hayvan refahı konusunda ilgili birimlerde çalışan yetiştiricilerin ve personelin eğitilmesi sağlanarak refah konusunda farkındalık artırılmalıdır. |
Ayşe Ceco
Prof. Dr. Kadir ÖNK
