| Yazarlar (1) |
Dr. Öğr. Üyesi Serdar BAY
Kafkas Üniversitesi, Türkiye |
| Özet |
| Kont Agenor Gołuchowski Mayıs 1895’te Avusturya-Macaristan Dışişleri Bakanı olduğunda, Yakın Doğu’daki statükoyu korumayı ve Rusya’nın Boğazlara ve Balkanlara doğru genişlemesini önlemeyi amaçlayan ihtiyatlı bir dış politika benimsedi. Ancak İstanbul’daki Ermeni olayları Avrupalı Güçler üzerinde önemli bir kamuoyu baskısı yaratarak Doğu Sorunu’na ilişkin korkuları canlandırdı. Rus müdahalesi ve artan istikrarsızlık riskiyle karşı karşıya kalan Gołuchowski, Kasım 1895’te bir deniz gösterisi ve Boğazların işgali için bir plan önererek Avrupa Uyumu’nun önemini yeniden teyit etmeye çalıştı. Akdeniz Anlaşması’ndaki müttefiki İngiltere’den güçlü bir destek beklemesine rağmen İngiliz Kabinesi nihayetinde plana karşı çıktı. Goschen ve Richards’ın başını çektiği İngiliz Amiralliği, Sultan II. Abdülhamid’in Çanakkale Boğazı’nda yakın zamanda güçlendirdiği tahkimatın, önemli bir kara desteği olmadan denizden geçişi imkânsız hale getirdiğini ileri sürerek plana ciddi itirazlarda bulundu. Dahası, Rusya’nın herhangi bir askeri müdahaleye kesin bir şekilde karşı çıkması Gołuchowski’nin önerisini daha da izole etti ve nihayetinde geri çekilmeye zorladı. Sonuç olarak plan çöktü ve Doğu Sorunu konusunda Avrupa’nın kolektif eyleminin kırılganlığını ortaya koydu. Temel olarak İngiliz ve Osmanlı arşiv belgelerine dayanan bu çalışma, Gołuchowski’nin girişiminin başarısız olmasının yalnızca Avrupa kolektif diplomasisinin sınırlarını ortaya koymakla kalmayıp, aynı zamanda Avusturya-Macaristan’ın Balkanlar’daki etkisinin azalmasını da hızlandırdığını savunmaktadır. Ayrıca bu çalışma, planın çöküşünün Osmanlı krizinin yönetiminde Avrupa Konseyi’nin nasıl daha geniş çaplı bir zayıflamaya işaret ettiğini vurgulayarak, Doğu Sorunu konusunda Büyük Güçler arasında artan ayrışmaya dikkat çekmektedir. Çalışma, dönemin diplomatik yazışmalarını, bahri değerlendirmelerini ve parlamento tartışmalarını inceleyerek, stratejik yanlış hesaplamaların, İngiliz Kabinesi içindeki bölünmelerin ve Rusya’nın iddialı diplomasisinin Gołuchowski’nin emellerini nasıl boşa çıkardığına ve bölgesel hizalanmaları nasıl yeniden şekillendirdiğine dair kapsamlı bir anlayış sunmaktadır. Bu vaka çalışması, kritik bir dönemeçte Doğu Sorunu’nun yönetiminde deniz diplomasisinin sınırlarını ve Avrupa birliğinin kırılganlığını ortaya koymaktadır. |
| Anahtar Kelimeler |
| Boğazlar | Büyük Devletler | Goluchowski | Salisbury | Deniz Gösterisi |
| Makale Türü |
Özgün Makale
|
| Makale Alt Türü | SCOPUS dergilerinde yayınlanan tam makale |
| Dergi Adı | Journal of universal history studies (Online) |
| Dergi ISSN | 2667-4432 Scopus Dergi |
| Dergi Tarandığı Indeksler | Scopus |
| Makale Dili | İngilizce |
| Basım Tarihi | 06-2025 |
| Cilt No | 8 |
| Sayı | 1 |
| Sayfalar | 85 / 114 |
| Doi Numarası | 10.38000/juhis.1614213 |
| Makale Linki | https://dergipark.org.tr/tr/pub/juhis/issue/93106/1614213 |
| Atıf Sayıları |
